Türk Edebiyatında İlkler
İlk Hikâyeler (Öyküler):
- İlk Hikâye Örneği: Letâif-i Rivayat(1870), Ahmet Mithat Efendi
- Batılı Anlamda İlk HikâyeDenemesi: Küçük Şeyler(1892), Sami Paşazade Sezai
İlk Romanlar:
- İlk Çeviri Roman: Tercüme-i Telemak (Fenelon) (1862), Yusuf Kâmil Paşa
- İlk Yerli Roman Denemesi: Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat(1872), Şemsettin Sami
- İlk Edebî Roman: İntibah(1876), Namık Kemal
- İlk Realist Roman Denemesi: Araba Sevdası(1898), Recaizade Mahmut Ekrem
- İlk Köy Romanı Denemesi: Karabibik(1890), Nabizade Nazım
- İlk Psikolojik Roman Denemesi: Zehra(1894), Nabizade Nazım
- İlk Psikolojik Roman: Eylül(1901), Mehmet Rauf
- Batı Tekniğine Uygun İlk Realist Roman: Mai ve Siyah(1897), Halit Ziya Uşaklıgil
- İlk Psikolojik Roman Denemesi, ilk Naturalistve tezli roman: Zehra(1894), Nabizade Nazım
- İlk Tarihî Uzun Hikâye-Roman Denemesi: Yeniçeriler(1871), Ahmet Mithat Efendi
- 11.İlk Tarihî Roman Örneği: Cezmi (1880), Namık Kemal
- İlk Kadın Romancımız – Fatma Aliye Hanım(d.1862-ö.1936)
- İlk polisiye roman: Esrar-ı Cinayet(1883), Ahmet Mithat Efendi
- Kurtuluş Savaşını Doğrudan İşleyen Romanımız- Ateşten Gömlek(1922)- Halide Edip Adıvar
İlk Tiyatrolar:
- Sahnelenen İlk Tiyatro Eseri – Vatan Yahut Silistre(1872) –Namık Kemal
- İlk Tiyatro Eseri: Şair Evlenmesi(1860), Şinasi
- Heceyle Yazılan İlk Manzum Tiyatro Eseri: Nesteren (1878), Abdülhak Hamit Tarhan
- İlk Uyarlama Tiyatro Eserinin (Moliere – Zor Nikah) Yazarı – Ahmet Vefik Paşa
- Edebiyatımızda Epik Tiyatronun Kurucusu – Haldun Taner
- Hece ile Yazılan ilk Manzum Tiyatro Örneği – Binnaz (1919) – Yusuf Ziya Ortaç
- İlk Epik Tiyatro örneği – Keşanlı Ali Destanı(1964) – Haldun Taner
İlk Şiirler:
- Fransızcadan İlk Şiir Çevirileri Yapan ve İlk Folklor İncelemesi Çalışmaları Yapan Sanatçı: Şinasi
- İlk Şiir Antolojisi: Harabat(1875), Ziya Paşa
- İlk Mensur Şiir Örnekleri – Mensur Şiirler (1886) – Halit Ziya Uşaklıgil
- Edebiyatımızda İlk Kafiyesiz Şiir Denemesi-Validem – Abdülhak Hamit Tarhan
- İlk Köy Şiiri Örneği – Köylü Kızların Şarkısı – Muallim Naci
- Edebiyatımızda ilk Çocuk Şiiri Örnekleri – Şermin (1914) – Tevfik Fikret
- İlk Pastoral Şiir Örneği – Sahra – Abdülhak Hamit Tahran
- Aruzu Türkçeye Uyarlayan İlk Şair – Tevfik Fikret
- Tasavvuf Edebiyatının Kurucusu ve Bu Yönde şiirler Yazan İlk Şair – Hoca Ahmet Yesevi
- Bilinen İlk Türk Şair – Aprınçor Tigin
- Bilinen ilk Türk Yazar –Yollug Tigin
- Edebiyatımızda Aruzla Yazılan İlk Eser: Kutadgu Bilig (1069), Yusuf Has Hacib
- İlk Hamse Sahibi: Ali Şir Nevaî
- İlk Divan Şairimiz – Hoca Dehhanî
- İlk Didaktik Eser Örneği – Kutadgu Bilig– Yusuf Has Hacib
İlk Gazeteler:
- Edebiyatımızda İlk Özel Gazeteyi Çıkaran, Noktalama İşaretlerini İlk Kullanan Sanatçı: Şinasi
- İlk Resmî Türkçe Gazete: Takvim-i Vakayi – 1831
- İlk Yarı Resmi Türkçe Gazete: Ceride-i Havadis -1832
- İlk Özel Türkçe Gazete: Tercüman-ı Ahval – 1860
Diğer İlkler:
- Edebiyatımızda İlk Fabl Örneği: Harname, Şeyhî
- Edebiyatımızda Batılı Anlamda İlk Fabl Örneği: Eşek İle Tilki Hikâyesi, Şinasi
- İlk Makale Örneği: Tercüman-ı Ahval Mukaddimesi, Şinasi – 1860
- İlk Eleştiri Örneği: Namık Kemal – 1866
- Edebiyatımızdaki En Önemli Gezi Yazısı Örneği: Seyahatname(17. yy), Evliya Çelebi
- Edebiyatımızda Günlük Terimini İlk Kullanan yazar: Falih Rıfkı Atay
- İlk tezkire: Mecalisü’n-Nefais, Ali Şir Nevaî
- Anadolu Sahasında Yazılan İlk Tezkire: Heşt Behişt, Edirneli Sehî Bey
- İlk Söylev(Nutuk): Göktürk Yazıtları (Orhun Abideleri)(8. yy.)
- İslâmî Dönem Türk Edebiyatı İlk Yazılı Eser: Kutadgu Bilig (1069), Yusuf Has Hacib
- Edebiyatımızda İlk Mesnevi Örneği: Kutadgu Bilig, Yusuf Has Hacib
- Edebiyatımızda İlk Siyasetname Örneği: Kutadgu Bilig, Yusuf Has Hacib
- Batı Etkisindeki Türk Edebiyatında Bilinçli İlk Temsilcisi: Şinasi
- Edebiyatımızdaki İlk Atasözleri Derlemesi: Durub-ı Emsal-i Osmaniye (1863), Şinasi
- İlk Bibliyografya: Keşfu’z-Zünun (1652), Kâtip Çelebi
- İlk Hatıra Kitabı: Babürnâme, Babürşah – 16. yy.
- İlk Mizah Dergisi: Diyojen (1870), Teodor Kasap
- İlk Edebî Bildiriyi Yayımlayan Topluluk – Fecr-i Ati Topluluğu(1909)
- İlk Yazılı Edebî Metin ve Türk Adının Geçtiği İlk Metin – Göktürk Yazıtları(8. yüzyıl)
- Türk Dilinin İlk Sözlüğü ve İlk Dilbilgisi Kitabı –Divanü Lügati’t-Türk(1072) – Kâşgarlı Mahmut
- İlk Türkçe Sözlük– Kamus-ı Türkî (1901) – Şemsettin Sami
- İlk Edebiyat Tarihçimiz – Abdülhalim Memduh Efendi
- Batılı Anlamda İlk Edebiyat Tarihçimiz – Mehmet Fuat Köprülü
- Türkçe’nin İlk Dil Bilgisi Kitabı – Sarf-ı Türkî – Süleyman Hüsnü Paşa
- İlk Alfabemiz– Göktürk Alfabesi
- Edebiyatımızda Milli Edebiyatın Açılmasına öncülük eden – Mehmet Emin Yurdakul
- İlk Türk Destanı – Alp Er Tunga Destanı
- Süslü Nesrin İlk Temsilcisi – Sinan Paşa
- Dilde Sadeleşmeyi Savunan ilk Yayın Organı – Genç Kalemler(1911)
- Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Kurulan ilk Edebî Topluluk – Yedi Meşaleciler(1928)
- Edebiyatımızda Yayımlanan ilk Ortak Kitap– Yedi Meşale (1928)
- Edebiyatımızda Yayımlanan İkinci Ortak Kitap – Garip(1941)
- İlk Röportaj örneği – Rüya – Ziya Paşa
- İlk Dergi örneği – Mecmua-ı Fünun – Münif Paşa-1861
- Batılı anlamda İlk Günlük Örneği- Seyahat Jurnali- Direktör Ali Bey
- Türkî-i Basit Akımının Öncüsü – Aydınlı Visali –15. yy.
- Türkî-i Basit Akımının En güçlü Temsilcileri – Edirneli Nazmi ve Tatavlalı Mahremi
- Sebk-i Hindi Akımının En Güçlü Temsilcisi – Şeyh Galip-18. yy.
- İlk fıkra yazarımız- Ahmet Rasim
Dünya Edebiyatında İlkler
- Dünya Edebiyatında Hikâye Türünün ilk Örneği: Decameron Öyküleri (14. yüzyıl) – Giovanni Boccacio
- Dünya Edebiyatında Deneme Türünün ilk Örneği: Denemeler– Montaigne
- Dünya Edebiyatında İlk Modern Roman Örneği: Don Kişot– Cervantes
- Dünya Edebiyatında ilk Realist Roman Örneği: Mademe Bovary– Gustave Flaubert
- Dünyanın Bilinen İlk Destanı: Gılgamış Destanı -Sümerler
- Komedi Türünün ilk Temsilcisi: Aristofanes
- Trajedi Türünün ilk Temsilcisi: Aiskylos
- Bilinen ilk Fabl Örneği: Pança Tantra (Kelile ve Dimne) – Hint Edebiyatı